o zapewnienie środków finansowych w budżecie gminnym na 2022 rok na program dopłat do wymiany kotłów
Na podstawie art. 2 ust.1 i ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 Ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o petycjach wnoszę o:
Zapewnienie środków finansowych w kwocie 6 mln zł w budżecie gminnym na 2022 rok na program dopłat do wymiany kotłów w Mysłowicach
UZASADNIENIE
Rada Miasta w 2020 roku przeznaczając dodatkową kwotę 3 mln zł i tym samym ustalając budżet gminnego programu dopłat do wymiany kotłów na kwotę 3.2. mln zł podjęła realizację oczekiwanej przez mieszkańców polityki ochrony życia i zdrowia, a także poprawy jakości życia w mieście. Dzięki tej decyzji w 2020 r. mieszkańcy zrealizowali 375 dofinansowanych inwestycji za łączną kwotę ok. 2 658 000 zł. (średnia kwota dotacji wyniosła ok. 7000 zł, ponad 500 tys. zł “przepadło” gdyż nie zostało wydane na ten cel i nie zasiliło budżetu w roku kolejnym. W rezultacie 155 wniosków nie zostało zrealizowanych i przeszło na rok 2021.
W budżecie na 2021 r. zapisano na ten cel kwotę 1.5 mln zł W wyniku rozpatrzenia petycji mieszkańców na sesji Rady Miasta dn. 25.02.2021 r. podjęto decyzję o zwiększeniu budżetu programu o kwotę 3.5 mln do łącznej kwoty 5 mln zł, a także zlikwidowano dopłaty do kotłów węglowych (kotły węglowe nie są już dofinansowywane w żadnym programie dopłat). Program dopłat cieszył się w tym roku jeszcze większym zainteresowaniem mieszkańców niż w roku poprzednim. Do końca terminu składania wniosków, tj. do 30.06.2021 mieszkańcy złożyli 647 wniosków. Niestety środki gminne starczyłyby jedynie na realizację wniosków z lat poprzednich (136 wniosków) i 63 wniosków z roku bieżącego. Tym samym bez zwiększania budżetu prawie 450 osób nie dostałoby dopłaty! Dodatkowe środki finansowe pochodziły z pożyczki z WFOŚiGW. Niestety umowa pożyczki została podpisana dopiero 27.07.2021 r. Otrzymane środki również były niższe niż zakładano, bo ostatecznie wysokość pożyczki wyniosła ok. 3 mln zł. Podpisywanie umów rozpoczęto dopiero w sierpniu i zakończono we wrześniu 2021 r. Tym samym mieszkańcom pozostało jedynie niewiele ponad 2 miesiące na wykonanie inwestycji, gdyż musieli ją zrealizować i rozliczyć do 20 listopada 2021r.
Ostatecznie w bieżącym roku podpisano łącznie (dla wniosków z lat poprzednich i roku bieżącego) 590 umów. Oznacza to, że już ok. 200 mieszkańców nie otrzymało dotacji z powodu braku środków (155 wniosków z roku ubiegłego + 647 z roku bieżącego daje ok. 800 wniosków do realizacji na 2021 r). Kwota niezbędna na zabezpieczenie tylko tych wniosków opiewa już na 1,5 mln zł.
Biorąc pod uwagę zgłaszane przez mieszkańców liczne problemy z realizacją inwestycji wynikające z krótkiego czasu na realizację dużej liczby umów (ok. 400 umów podpisano w okresie od sierpnia do września), a także problemami i wydłużającymi się terminami przyłączenia do sieci gazowej, brakiem dostępności kotłów gazowych, brakiem instalatorów, możemy przypuszczać, że duża część z tych umów nie zostanie zrealizowana do 20 listopada 2021 r.
Oznacza to, że co najmniej 200 wnioskodawców nie dostosuje się do uchwały antysmogowej na czas, gdyż czekało na dopłatę i jej nie otrzymało z powodu braku środków lub z powodu przyczyn niezależnych od nich nie będą w stanie zrealizować inwestycji. Mieszkańcy ci wykazali wolę i inicjatywę aby pozbyć się przestarzałych kotłów, być może te środki finansowe były dla nich niezbędne. Nie jest tajemnicą, że ceny usług znacznie wzrosły i sytuacja osób mniej zamożnych jeszcze się pogorszyła.
Przy obecnych zasadach dopłat wnioskowana kwota 6 mln zł wystarczy na realizację ok. 200 wniosków z roku bieżącego oraz 600 nowych w 2022 roku.
Inwestycja w program dopłat wymiany kotłów nie powinna być postrzegana jako niezasadne świadczenia publiczne, a jako inwestycja w zdrowie i jakość życia mieszkańców. Należy pamiętać, że rok rocznie z powodu zanieczyszczeń powietrza umiera przedwcześnie ok. 60 tys Polaków i liczba ta w świetle najnowszych danych WHO jest znacznie niedoszacowana. Jak wskazują opublikowane 22 września 2021 r. nowe wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia [1] zanieczyszczenia powietrza stanowią największe zagrożenie środowiskowe dla ludzkiego zdrowia. WHO opierając się na licznych nowych badaniach oraz danych wprowadziła nowe, znacznie zaostrzone standardy określające, kiedy powietrze zaczyna nam szkodzić. “ Jeżeli normy obecne w poszczególnych krajach są wyższe, niż zalecane przez WHO, władze świadomie decydują się na akceptację zwiększonego ryzyka dla zdrowia” powiedział dr. hab. Michał Krzyżanowski, ekspert Światowej Organizacji Zdrowia.
W Mysłowicach poziomy zanieczyszczeń powietrza należą do najwyższych w kraju, dlatego możemy sądzić, że negatywne skutki zdrowotne są znacznie bardziej dotkliwe niż “średnia krajowa”. Tym bardziej władze samorządowe powinny kontynuować przyjętą w 2020 r strategię poprawy jakości powietrza i zapewnić budżet dla programu wsparcia do wymiany kotłów adekwatny do potrzeb mieszkańców.
Miejski program jest prosty, oferuje duże wsparcie ale przede wszystkim jako jedyny jest skierowany również do użytkowników lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych. Jest to obecnie jedyny program dla tej grupy mieszkańców, gdyż program Czyste powietrze i ulga termomodernizacyjna ich nie obejmuje.
Realizacja gminnego programu dopłat przynosi bardzo dobre rezultaty w poprawie jakości powietrza, których z całą pewnością nie dałoby się uzyskać bez tego programu. W 2020 r. zlikwidowano z dopłatą 375 kotłów. Na dzień 18 października 2021 r. z bieżących umów zrealizowane zostało już 144 (na 200 umów) z transzy budżetowej i 132 umowy (na 390) z pożyczki WFOŚiGW w Katowicach. Tym samym na koniec 2021 r, po 2 latach programu spodziewamy się likwidacji ok. 900-1000 kotłów. To bardzo duża liczba. Utrzymanie takiego tempa pozwoli nie tylko na likwidację przestarzałych kotłów w relatywnie krótkim czasie, ale także stawia Mysłowice w czołówce gmin, które najskuteczniej wspomagają tę transformację.
Zapewnienie wsparcia na odpowiednim poziomie w roku przyszłym jest szczególnie ważne z punktu widzenia skutecznego wdrażania uchwały antysmogowej. Gmina jest zobowiązana do kontroli jej przestrzegania. Kontrole są zadaniem własnym gminy i stanowią działania naprawcze z Programu Ochrony Powietrza (POP) w Województwa Śląskiego zapisane w Planie Działań Krótkoterminowych. Nierealizowanie zapisów POP jest sankcjonowane karą w wysokości od 50 do 500 tys zł. Śląscy samorządowcy i przedstawiciele Alarmów Smogowych ze Śląska we współpracy z Urzędem Marszałkowskim, opracowali rekomendacje [2] według których realizowana ma być uchwała antysmogowa. Unikanie wymiany kotła od 2022 r. stanie się wykroczeniem sankcjonowanym mandatem karnym. Wyjątki zawarte w rekomendacjach określają, że usprawiedliwionych przypadkach można uniknąć kary. Jednym z takich przypadków jest oczekiwanie na decyzję w programach dofinansowań do wymiany pieców.
Proszę o nadanie tej petycji charakteru priorytetowego i niezwłoczne rozpoznanie na najbliższej sesji Rady Miasta.
[1] https://apps.who.int/iris/handle/10665/345329
Magda